Inspektor nadzoru inwestorskiego jest pełnoprawnym uczestnikiem procesu budowlanego. Osoba pracująca w tym charakterze musi posiadać uprawnienia budowlane do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, wiedzę techniczną i praktykę zawodową dostosowaną do stopnia skomplikowania prac budowlanych.

Zgodnie z polskim prawem budowlanym, inspektor nadzoru inwestorskiego może być powołany przez inwestora dobrowolnie lub obowiązkowo, w przypadku gdy prace przy budowie obiektu są szczególnie skomplikowane lub biorąc pod uwagę warunki gruntowe (art. 17 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.).

Wyznaczenie inspektora nadzoru inwestorskiego dla danej budowy jest swojego rodzaju zabezpieczeniem dla inwestora, który bardzo często nie posiada fachowej wiedzy technicznej, by zagwarantować realizację jego celów związanych z budową obiektu. Inspektor nadzoru inwestorskiego pełni funkcję nadrzędną nawet wobec kierownika budowy i może wydawać mu polecenia zapisywane następnie w rejestrze budowy. W gestii inspektora leży również prawo żądania dokonania odpowiednich poprawek. Inspektor nadzoru ma także moc wstrzymać dalsze prace budowlane, jeśli uzna, że ich kontynuowanie mogłoby stanowić zagrożenie lub spowodowałoby wyraźną niezgodność z projektem lub z samym pozwoleniem na budowę.

Główną funkcją inspektora nadzoru inwestorskiego jest reprezentowanie interesów swojego klienta na budowie oraz troska o to, aby budowa była prowadzona rzetelnie i zgodnie z zasadami wiedzy budowlanej i technicznej.

Inspektor nadzoru inwestorskiego a kierownik budowy

Na mocy ustawy, inspektor nadzoru inwestorskiego i kierownik budowy albo inaczej kierownik robót budowlanych to dwie odrębne funkcje. Kierownik budowy nie może być jednocześnie inspektorem nadzoru i odwrotnie, ponieważ wynika to z logicznego konfliktu interesów w tym zakresie. Rolą inspektora nadzoru inwestorskiego jest bowiem nadzorowanie wykonawcy robót budowlanych podczas trwania procesu budowlanego. Rolę tę możemy porównać do rady nadzorczej w odniesieniu do zarządu spółki kapitałowej.

Powołanie inspektora nadzoru inwestorskiego jest prawem każdego inwestora, choć czasami zdarza się, że firma budowlana lub sam kierownik budowy nie życzy sobie powołania inspektora, sprzeciwiając się tym samym niezależnej i obiektywnej kontroli.

Z punktu widzenia inwestora, powołanie inspektora nadzoru niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i niedogodności: praca inspektora jest związana oczywiście z dodatkowymi kosztami dla inwestora, jednak minimalizuje również ryzyko niewłaściwego prowadzenia prac budowlanych przez wykonawcę. Przeznaczenie dodatkowych środków na niezależnego inspektora nadzoru może zmniejszyć ryzyko konieczności dokonywania poprawek, które mogą wystąpić już po zakończeniu procesu budowy oraz znacznie ograniczyć dodatkowe koszty spowodowane zbytnim zużyciem materiałów budowlanych przez wykonawcę (o ile inspektor ma za zadanie kontrolowanie rozliczeń).

Dla jakich inwestycji inspektor nadzoru inwestorskiego?

Ubiegając się o pozwolenie na budowę, możemy zostać poinformowani przez organ administracji architektoniczno-budowlanej o konieczności ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego dla naszej inwestycji. Na podstawie ustawy została ustanowiona lista obiektów budowlanych oraz uzgodniono kryteria techniczne, na podstawie których przy budowie niektórych rodzajów obiektów istnieje konieczność powołania inspektora nadzoru inwestorskiego. A są to:

• obiekty wpisane do rejestru zabytków ( w celu przebudowy, rozbudowy, itp.),
• obiekty użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o kubaturze większej lub równej 2500 m3,
• budynki i budowle o wysokości większej niż 15m (ponad terenem),
• budynki, których częścią są pomieszczenia zagrożone wybuchem,
• budynki powstające na terenach szkód górniczych,
• budowle o charakterze mostu.

Jedna budowa, kilku inspektorów

Zdarza się, że podczas prowadzenia budowy na dużą skalę inwestor powołuje kilku inspektorów o różnych specjalnościach. W tej sytuacji wyznacza się jednak jednego, głównego inspektora mającego nadzorować i koordynować pracę pozostałych inspektorów.