Skąd wiedzieć jaki wybrać beton? Wybór ułatwiają rodzaje i klasy betonu. Ich znajomość pomoże wybrać odpowiednią mieszankę do danego zastosowania. Poszczególne klasy wytrzymałości betonu mają swoje charakterystyczne cechy. Co jeszcze warto wiedzieć o betonie?

Z czego składa się beton?

Beton składa się ze spoiwa hydraulicznego (cementu), kruszywa (piasku lub żwiru), wody i domieszek chemicznych. Cement po zmieszaniu z wodą tworzy zaczyn, który twardnieje i powoduje wiązanie mieszanki.

Każdy ze składników betonu pełni określoną funkcję. Woda umożliwia wiązanie cementu i nadaje mieszance odpowiednią konsystencję. Piasek lub żwir to materiały wypełniające. Średnica ziaren piasku lub żwiru (frakcja) jest dobierana w zależności od pożądanych cech betonu.

Spoiwo, kruszywo i woda są dozowane w odpowiednich proporcjach w celu stworzenia betonu
o różnych klasach. Beton to tworzywo, które jest najczęściej używane w budownictwie. Wyróżnia się m.in. podział na klasy gęstości oraz klasy wytrzymałości na ściskanie. Nazwa betonu może pochodzić od rodzaju użytego spoiwa lub kruszywa, a także od jego struktury. Najważniejszą cechą betonu jest jego wytrzymałość.

Klasyfikacja betonu ze względu na gęstość

• Betony zwykłe – w stanie suchym ich gęstość wynosi od 2000 kg/m3 do 2600 kg/m3. Beton zwykły jest tworzony z kruszyw naturalnych (np. żwiru) lub łamanych (np. granitu). Betony zwykłe wykorzystuje się przy wykonywaniu betonowych i żelbetowych elementów konstrukcyjnych (np. ścian osłonowych czy pustaków ściennych i osłonowych). Beton zwykły jest mocny, ale także ciężki. Po stwardnieniu rozwarstwia się i pęka. Betonów zwykłych nie można układać w zimie.
• Betony lekkie – np. takie jak keramzytobeton– w stanie suchym mają gęstość od 800kg/m3 do 2000 kg/m3. Beton lekki jest tworzony przede wszystkim z kruszyw lekkich (np. agloporytu keramzytu, pollytagu). Betony lekkie wykorzystuje się do tworzenia  elementów ściennych
  i stropowych średniowymiarowych (np. płyt ściennych i stropowych) i drobnowymiarowych (np. bloczków ściennych i prefabrykowanych nadproży). Beton lekki można wykorzystać także jako warstwę wyrównawczą i podkładową.
• Betony ciężkie – w stanie suchym ich gęstość wynosi ponad 2600 kg/m3. Beton ciężki jest tworzony
  z bardzo ciężkich kruszyw (np. barytowych). Betony ciężkie zatrzymują część promieniowania jonizującego. Z tego powodu beton ciężki można stosować jako osłonę radiologiczną,
  w szpitalach, elektrowniach atomowych lub w zbiornikach na odpady radioaktywne.

Klasy wytrzymałości betonu

Oznaczenia klas betonu opisuje europejska norma PN-EN 206.2014. Rodzaj betonu oznaczamy literą C (beton ciężki i zwykły) lub literami LC (beton lekki) i dwoma liczbami. Liczby te odnoszą się do wytrzymałości na ściskanie betonu. W praktyce wygląda to tak:

Cxx/yy lub LCxx/yy, gdzie:

• C – beton ciężki lub zwykły
• LC – beton lekki
• xx – wytrzymałość charakterystyczna (mierzona w Mpa) przy ściskaniu próbki walcowej o średnicy 15 cm
  i wysokości 30 cm, określonej po 28 dniach (oznaczenie stosowane w Wielkiej Brytanii i Francji)
• yy – wytrzymałość charakterystyczna (mierzona w Mpa) przy ściskaniu próbki sześciennej o wymiarach boków 15×15×15 cm, określonej po 28 dniach (oznaczenie stosowane m.in. w Polsce i w Niemczech)

Wcześniej stosowano nazewnictwo składające się z litery B i tylko jednej liczby. Obecnie w zdecydowanej większości przypadków nie jest ono już używane, lecz w dalszym ciągu można się z nim niekiedy spotkać.

Klasy wytrzymałości betonu zwykłego i ciężkiego mają oznaczenia od C8/10 do C100/115, a klasy wytrzymałości betonu lekkiego od LC8/9 do LC80/88. W budownictwie jednorodzinnym najczęściej stosowane klasy betonu to C8/10, C12/15, C16/20, C20/25 i C25/30.

Klasy betonu zwykłego i ciężkiego i przykłady ich zastosowania

• C8/10 (zbliżona do dawnej klasy B10, beton tej klasy można wykorzystać jako warstwę wyrównawczą podłogi dociskową w tarasach, gdzie wytrzymałość betonu nie jest istotna)
• C12/15 (zbliżona do dawnej klasy B15)
• C16/20 (zbliżona do dawnej klasy B20, beton tej klasy można wykorzystać przy fundamentach, nadprożach i płytach w domach jednorodzinnych)
• C20/25 (zbliżona do dawnej klasy B25, beton tej klasy można wykorzystać do budowy fundamentów, stropów, wieńców w stropach, warstw podłogi na gruncie, słupków w ściankach kolankowych oraz nadproży monolitycznych i schodów)
• C25/30 (zbliżona do dawnej klasy B30)
• C30/37 (zbliżona do dawnej klasy B37, a także B35 i B40 według „PN-S-10042:1991” – norma mostowa, beton tej klasy można wykorzystać przy budowie mostów, śluz i wiaduktów)
• C35/45 (zbliżona do dawnej klasy B45)
• C40/50 (zbliżona do dawnej klasy B50)
• C45/55 (zbliżona do dawnej klasy B55)
• C50/60 (zbliżona do dawnej klasy B60, beton tej klasy można wykorzystać przy budowie fundamentów wysokościowców)
• C55/67
• C60/75
• C70/85
• C80/95
• C90/105
• C100/115

Klasy betonu lekkiego

• LC8/9
• LC12/13
• LC16/18
• LC20/22
• LC25/28
• LC30/33
• LC35/38
• LC40/44
• LC45/50
• LC50/55
• LC55/60
• LC60/66
• LC70/77
• LC80/88

Więcej o klasach wytrzymałości betonu można przeczytać na: http://betonnadom.pl/zanim-kupisz/faq/klasy-wytrzymalosci-betonu-i-ich-oznaczenia.

Beton wysokowytrzymały

Betony o klasach wyższych od C55/67 oraz LC55/60 określamy mianem wysokowytrzymałych. BWW, czyli beton wysokowytrzymałościowy, charakteryzuje się wytrzymałością na ściskanie wyższą niż 60 MPa. Do jego produkcji wykorzystuje się cement i kruszywa o wysokiej wytrzymałości. Elementy wykonane z betonu wysokowytrzymałego zwykle mają mniejsze przekroje. W wyniku tego mają małą masę, ale wysoką nośność i pozwalają na konstrukcje o dużych rozpiętościach

Pozostałe klasyfikacje betonu

Ze względu na sposób zagęszczania i wbudowania:

• Beton natryskowy – to gotowy beton, który po przetransportowaniu na plac budowy jest natryskiwania
  z węża pod wysokim ciśnieniem.
• Beton walcowany – wykorzystywany przy budowie dróg. Charakteryzuje się bardzo wysokim zagęszczeniem.
• Beton wirowany – otrzymywany w specjalnie zaprogramowanych urządzeniach. Technologia umożliwia uzyskanie gładkiej i bezporowatej powierzchni zewnętrznej.

Ze względu na właściwości:

• Betony jastrychowe i polimerowe – zawierają polimery lub spoiwa cementowo-polimerowe. W krótkim czasie można uzyskać beton o wysokiej wytrzymałości i niskiej kurczliwości.
• Włóknobetony – oprócz naturalnych kruszyw zawierają stalowe, szklane lub syntetyczne włókna. Wykorzystuje się je np. przy wykonywaniu posadzek przemysłowych.
• Żużlobetony – zawierają dodatek rozdrobnionego żużlu.
• Asfaltobetony – nie zawierają cementu i wody, ale  asfalt, mączkę mineralną, piasek, grysy kamienne
  i żwir. Wykorzystuje się je przy budowie dróg.
• Betony komórkowe – beton lekki z jednorodnymi porami (komórkami) powstałymi po wprowadzeniu gazu pod odpowiednim ciśnieniem do plastycznej mieszanki cementowej.
• Betony autoklawizowane – są poddawane obróbce cieplnej w środowisku pary wodnej.

Klasy betonu – dlaczego warto je znać?

Beton jest najczęściej używanym tworzywem w budownictwie. Liczba jego rodzajów i zastosowań jest naprawdę duża. W przypadku betonu najważniejsza jest jednak jego wytrzymałość. O tym,  jaką wytrzymałość osiągnie dana mieszanka, informują klasy wytrzymałości betonu. Dobrze dobrany rodzaj i klasa betonu to gwarancja udanej inwestycji budowlanej.