Nadzór inwestorski polega na kontroli prac konstrukcyjnych pod kątem ich zgodności ze sztuką budowlaną. Celem tego typu nadzoru jest niedopuszczenie do niemożliwych do usunięcia na późniejszych etapach zaniedbań. Jak wygląda kwestia ustanawiania nadzoru inwestorskiego w praktyce?

Aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące nadzoru inwestorskiego

Aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące nadzoru inwestorskiego są regulowane ustawą z dnia 7 lipca 1994 roku o prawie budowlanym. Przepisy zawarte w ustawie określają cel i sposób ustanowienia nadzoru inwestorskiego – szczegółowo odnoszą się do tego zagadnienia artykuły 18, 19 i 27. Prawa i obowiązki inspektora nadzoru budowlanego są z kolei opisane w artykułach 24, 25 i 26. Zgodnie z przepisami ustawy dotyczącej prawa budowlanego inspektor nadzoru inwestorskiego ustanawiany jest przez inwestora, a osoba na to stanowisko musi bądź może zostać powołana w zależności od okoliczności.

Kiedy należy ustanowić nadzór inwestorski?

Ustawa o prawie budowlanym stwierdza, że nadzór inwestorski może zostać ustanowiony przez samego inwestora, do którego obowiązków należy właściwe zorganizowanie procesu budowy z uwzględnieniem wszystkich wymaganych zasad bezpieczeństwa. Nadzór inwestorski ustanawiany jest przez inwestora w sytuacji, gdy roboty budowlane cechują się szczególnie wysokim stopniem skomplikowania bądź w wypadku zaistnienia trudnych warunków gruntowych.

Prawo budowlane zakłada również sytuacje, w których ustalenie nadzoru inwestorskiego jest obowiązkiem narzucanym przez właściwy organ administracyjny, jeżeli organ ten uzna, że dana inwestycja cechuje się wysokim stopniem skomplikowania lub posiada istotny wpływ na środowisko naturalne. Obowiązek ustalenia nadzoru inwestorskiego dotyczy przede wszystkim budowy takich obiektów, jak:

• budynki użyteczności publicznej,
• budynki mieszkalne powyżej 2500 metrów,
• zabytkowe budowli w trakcie rozbudowy, przebudowy lub rekonstrukcji,
• obiekty narażone na ruchy podłoża związane ze znajdującym się w pobliżu miejsca budowy wydobyciem górniczym,
• budynki z pomieszczeniami zagrażającymi wybuchem,
• obiekty z instalacją elektryczną o mocy przewyższającej 1000 kW,
• obiekty służące utylizacji odpadów.

Inne sytuacje, w których można zdecydować się na ustanowienie nadzoru inwestorskiego

Rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji konieczne jest ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego określa właściwy minister odpowiadający za sprawy dotyczące budownictwa, planowania lokalnego, zagospodarowania przestrzennego i mieszkalnictwa. Ustala on również listę obiektów budowlanych wraz z kryteriami technicznymi stanowiącymi wytyczne dla odpowiedniego organu nakładającego na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. Wszelkie decyzje ministra wydane zostają na drodze rozporządzenia.

Działania realizowane w ramach nadzoru inwestorskiego

Działania realizowane w ramach nadzoru inwestorskiego w ustawie o prawie budowlanym podzielone są na prawa i obowiązki osoby pełniącej funkcję inspektora nadzoru inwestorskiego. Do obowiązków zaliczają się:

• reprezentowanie inwestora na placu budowy poprzez sprawowanie kontroli nad realizowanym projektem i określenie jego zgodności z:
  • projektem,
  • pozwoleniem na budowę,
  • zasadami wynikającymi z wiedzy technicznej,
  • przepisami prawa,
• sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych,
• sprawdzanie jakości wyrobów budowlanych i niedopuszczanie do stosowania wyrobów wadliwych,
• sprawdzanie i odbiór robót budowlanych,
• potwierdzanie faktycznie wykonanych robót budowlanych oraz usunięcia wad powstałych w procesie budowy,
• kontrolowanie rozliczeń budowy.

Inspektor nadzoru inwestorskiego ma ponadto prawo do podejmowania takich działań, jak:

• wydawanie kierownikowi budowy bądź kierownikowi robót poleceń dotyczących:
  • usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń,
  • wykonania prób lub badań,
  • przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych,
  • przedstawienia ekspertyz dotyczących dopuszczenia do stosowania w budownictwie wykorzystywanych na budowie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych,
• żądanie od kierownika budowy bądź kierownika robót dokonania poprawek lub ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót,
• wstrzymanie dalszych robót budowlanych w sytuacji, gdy ich kontynuacja może wywołać zagrożenie lub spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

Jak przebiega proces ustanawiania nadzoru inwestorskiego?

Funkcja inspektora nadzoru inwestorskiego może być sprawowana wyłącznie przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w odpowiedniej specjalności. Kandydat na inspektora nadzoru inwestorskiego musi ponadto przynależeć do odpowiedniej izby samorządu zawodowego, a także posiadać ważne ubezpieczenie OC. Zgodnie z przepisami ustawy o prawie budowlanym zawartymi w artykule 24 osoba wykonująca obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego nie może równocześnie pełnić funkcji kierownika budowy – łączenie tych funkcji nie jest dopuszczalne.